"تحلیلی بر علل بی اعتمادی به آمریکا در گذر تاریخ معاصر ایران"

مقدمه

 انقلاب اسلامی ایران به عنوان یکی از پدیده های مهم تاریخ معاصر، تجلی کننده و تجسم عینی مفهوم جهاد کبیر در عدم اطاعت از دشمن خارجی و بیگانگان به شمار می آید. تمامی نهضت ها و قیام هایی که در تاریخ معاصر در ایران شکل گرفته است، به دلیل عدم تحقق مفهوم جهاد کبیر در دوران پس از پیروزی با شکست مواجه شده است. روشن است در هریک از این نهضت ها، تلاش شده است تا به منظور رسیدن به اهداف ترسیم شده از سوی رهبران آن، به یکی از قدرت های بزرگ تکیه شود، این امر که به مفهوم فاصله از جهاد کبیر در این قیام هاست، زمینه را برای سلطه مجدد قدرت های استکباری فراهم کرده است.
 انقلاب اسلامی ایران در میان تمامی نهضت ها و قیامهایی که در تاریخ معاصر ایران اتفاق افتاده است، با استمداد از مفهوم قرآنی جهاد کبیر، توانسته است استقلال نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظامی را تامین و تداوم بخشد. بنابراین می توان گفت راز پایداری و ماندگاری انقلاب اسلامی ایران در مقایسه با قیام هایی چون مشروطه و نهضت ملی نفت در ایران، پایبندی به مفهوم جهاد کبیر در عدم اطاعت از دشمن بوده است.
 با توجه به تحولات سیاسی اخیر در ایران که سخن از تعامل و مذاکره با آمریکا می رود، ضرورت دارد تا علل بی اعتمادی به آمریکا در تاریخ معاصر ایران را با بررسی یکی از وقایع مهم تاریخی که در آن  واقعه، اعتماد به آمریکا ضربات سنگینی را بر منافع ایران وارد ساخته است، مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. آنچه که بر اهمیت این موضوع بیش از پیش افزوده است، مذاکراتی است که با قدرت های بزرگ در خصوص فن آوری هسته ای ایران تحت عنوان برجام در جریان است؛ با توجه به اینکه یکی از طرف های این مذاکره دولت استکباری آمریکاست، بنابراین ضروری است تا با بررسی یکی از مقاطع مهم تاریخ انقلاب اسلامی و مشابهت سازی میان این حادثه تاریخی و پرونده هسته ای در شرایط کنونی، به ارزیابی و تحلیل دقیقی از اهداف شوم آمریکا برای سلطه بر کشورمان واقف گردیم.

بیان مسئله: در خصوص تعامل و مذاکره با آمریکا در طول تاریخ انقلاب اسلامی همواره میان رهبران حرکت های سیاسی اختلاف نظر اساسی وجود داشته است. در دوره نهضت ملی شدن نفت در ایران دولت ملی مصدق تنها را تحقق اهداف نهضت را در اتکا به امریکا در مقابله با سلطه انگلیس بر نفت ایران می دانست؛ در حالیکه بسیاری بر این باور بودند که برای به سرانجام رساندن اهداف نهضت نباید به امریکا صرفا اعتماد کرد، بلکه باید به توان و قابلیت های بومی کشور اتکا کرد. از سوی دیگر در خلال تاریخ نهضت اسلامی ایران نیز در مقابل امام خمینی(ره) که آمریکا را همواره به عنوان دشمن اصلی انقلاب اسلامی به حساب می آورد، کسانی بودند که دم از مذاکره با آمریکا و یا گفتگو با این قدرت استکباری برای حل مشکلات نهضت می زدند.

 در خصوص پرونده هسته ای ایران در عصر حاضر نیز برخی بر این باورند که می توان با اعتماد به امریکا و از طریق مذاکره و گفتگو با این کشور، به تحقق اهداف هسته ای ایران دست پیدا کرد. بزعم این عده امریکا به عنوان یک قدرت مسلط در عرصه بین الملل از نفوذ گسترده ای در کشورهای جهان برخوردار است، بنابراین با جلب اعتماد این کشور می توان منافع ملی ایران را در عرصه های مختلف بین المللی تامین کرد. در مقابل برخی دیگر براین باورند که اعتماد به امریکاییها نتیجه ای جز شکست و از بین رفتن دستاوردهای ملت ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در پی نخواهد داشت. این عده بر قابلیت های درونی ملت ایران تاکید دارند به شکلی که ملت ایران می تو اند با استقلال از کمک های امریکا و با همکاری سایر کشورهای جهان که به دنبال سلطه گری در ایران نیستند، منافع خود را در زمینه فن اوری هسته ای تامین نماید.
 محقق در این مقاله در صدد است تا به این سوالات پاسخ دهد که اعتماد به آمریکا با توجه به مفهوم جهاد کبیر برای حل مشکلات انقلاب اسلامی چه پیامدهایی می تواند داشته باشد؟ کدامیک از وقایع تاریخی انقلاب اسلامی می تواند مصداق واقعی عدم تحقق جهاد کبیر و اعتماد به دشمن محسوب شود؟ پیامدهای اعتماد به آمریکا در تاریخ انقلاب اسلامی تا چه حد می تواند در شرایط کنونی نظام جمهوری اسلامی ایران تکرار شود؟ چه مشابهت هایی می توان بین دو پرونده ملی شدن نفت در گذشته و پرونده هسته ای ایران در حال حاضر پیدا کرد؟
هدف تحقیق: هدف از این تحقیق ارزیابی و تحلیل علل بی اعتمادی به آمریکا و مشابهت سازی آن با یکی از وقایع مهم کنونی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین المللی به منظور جلوگیری از تکرار وقایع تلخ تاریخی است که خسارات جبران ناپذیری بر منافع ملت ایران وارد ساخته است. از سوی دیگر این تحقیق در صدد تبیین علل بی اعتمادی به آمریکا در حادثه نهضت ملی شدن نفت با توجه به مفهوم جهاد کبیر است که اخیرا مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است.
سؤال تحقیق: علل بی اعتمادی به آمریکا در گذر تاریخ معاصر و استمرار آن در تحولات سیاسی کنونی ایران چگونه تبیین می شود؟

روش تحقیق: در مسیر پاسخگویی به سوال تحقیق از روش توصیفی-تحلیلی جهت بررسی موضوع استفاده شده است. شیوه گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای و منابع اینترنتی بوده است.

ساماندهی تحقیق: ساماندهی این تحقیق بدین شکل خواهد بود که در بخش اول با هدف تبیین بیانات مقام معظم رهبری، تاریخچه ملی شدن صنعت نفت در ایران و مواضع قدرت های استکباری وقت انگلیس و آمریکا در قبال آن را به عنوان یکی از مصادیق تاریخی تبعیت از دشمن و شکست یک نهضت سیاسی، مورد بررسی قرار دهیم. در بخش دوم نیز به مشابهت های موجود میان دو پرونده مرتبط با صنعت نفت و انرژی هسته ای ایران با هدف افزایش شناخت هر چه بیشتر از اهداف و نیات شوم قدرت های استکباری در قبال ملت ایران پرداخته می شود.